Cywilizacja współczesna umieszcza dziecko w cen­trum swoich zdobyczy, nie pozwalając mu dojść do nich samodziel­nie w swoim rozwoju indywidualnym i zrzeka się w ten sposób jedynego miarodajnego probierza jego wewnętrznej wartości, mie­rzalnej tylko przez samo życie. Wyobcowała się ona tak dalece od wszelkiej naturalności, że z góry przyprawia o kalectwo na­turalny rozwój tworzącego się człowieka, a «wychowawca» błędnie uważa za swój święty obowiązek wtłaczanie duszy dziecka w sztuczność i nienaturalność przekazywanych skostniałych form, zamiast przeciwnie, upłynniać i ponownie ożywiać te bezwładne masy materiału, jako tworzywo dla młodzieńczego zmysłu twórczego.